خیر، طبق مطالعهای که در ادامه بررسی میکنیم، مصرف یا عدم مصرف صبحانه هیچ تاثیری بر متابولیسم روزانه ندارد و همچنین یک متاآنالیز جدید (مطالعاتی که با بررسی تعداد زیادی تحقیق در یک زمینه به یک نتیجه میرسد و از جایگاه و اعتبار بالایی برخوردار است) نشان میدهد حذف صبحانه در افراد باعث کاهش وزن میشود.
چرا فرض میشود صبحانه برای متابولیسم (سوخت و ساز) مفید است؟
قبل از اینکه به بررسی مطالعه بپردازیم بیایید پاسخ این سوال که چرا این تصور که حذف صبحانه باعث کاهش متابولیسم میشود را بدهیم: دلیلش این است که مطالعات مشاهدهای به طور مکرر نشان میدهد حذف صبحانه با افزایش وزن، مقاومت به انسولین و دیابت مرتبط است، اما مشکلی که وجود دارد این است که مطالعات مشاهدهای نمیتوانند علت یک پدیده را توضیح دهند و تنها به ارتباط دو چیز پی میبرند و به عنوان مثال ممکن است در چند شهر کشور تعداد پشهها زیاد باشد و همزمان افراد آن شهر ورزشکار باشند، آیا علت ورزشکار بودن افراد شهر بالاتر بودن تعداد پشههاست؟(البته این فقط یک مثال است)
قطعاً خیر این دو پدیده فقط با هم ارتباط دارند. دلیل اینکه در مطالعات مشاهدهای حذف صبحانه با مشکلاتی ارتباط دارد این است که معمولاً افرادی که صبحانه نمیخورند همان کسانی هستند که به رژیم غذایی، خواب، و ... اهمیت نمیدهند و دائماً اضافه وزن پیدا میکنند و هنگامی که این دو نتیجه بررسی میشود تصور میشود که دلیل چاقی، نخوردن صبحانه است ولی تحقیقات مستقیم که افراد را تحت کنترل قرار میدهند به مدت چند ماه یا بیشتر، دائماً نتایج دیگری میگیرند و باید بدانیم که معیار ما و نتایج علمی همین مطالعات کنترل شده و دقیق هستند.
تحقیقی علمی راجع به تاثیر صبحانه بر متابولیسم
این مطالعه که بر روی هشت فرد جوان انجام شد در دو مرحله اثرات حذف و خوردن صبحانه بر متابولیسم را بررسی کرد به این صورت که افراد یکبار ۲۱۹۰ کالری را در کل روز با صبحانه مصرف میکردند و به مدت ۲۴ ساعت به اتاق تنفس برده میشوند که میزان دقیق کالری مصرف شده آنها را اندازهگیری میکند. سپس در روز دیگری دقیقاً همان میزان ۲۱۹۰ کالری را دو وعده و بدون صبحانه مصرف میکردند.
نتایج چگونه بود؟
آیا صبحانه برای متابولیسم مفید است؟
نتایج نشان داد مصرف انرژی یا کالری در ۲۴ ساعت هیچ تفاوتی نداشت و حذف یا خوردن صبحانه هیچ اثری بر متابولیسم نداشت.
۲- یکی دیگر از نتایج این بود که قند خون در شرایط بدون صبحانه کمی بالاتر بود (۸۱ در مقابل ۸۳ میلیگرم در دسی لیتر)
پس یکی از نتایجی که میگیریم این است افسانهی خوردن صبحانه باعث افزایش متابولیسم میشود کاملاً اشتباه است و تا زمانی که کالری دریافت یکسان باشد متابولیسم و مصرف کالری کل روز هیچ تفاوتی ندارد.
ممکن است اینکه قند خون در شرایط بدون صبحانه بیشتر بود برای شما نگران کننده باشد، اما دلیل این اتفاق این است که افراد حاضر در مطالعه همیشه صبحانه میخوردند و حالا چون به ناگهان صبحانه حذف شده ریتم بدن آنها هم به هم ریخته و کنترل قند کمی مختل شده اگر افراد اول یکی دو هفته زودتر صبحانه را حذف میکردند و سپس در تحقیق شرکت میکردند به احتمال زیادی قند خون آنها تغییر نمیکرد چرا که در مطالعات دیگر نیز نشان داده شده یک بازه زمانی کوتاهتر برای غذا خوردن (مانند حذف صبحانه) اثرات مفیدی بر قند خون دارد.
قبل از اینکه این موضوع را تمام کنیم جالب است که اشاره کنیم ۲ متاآنالیز (متاآنالیز بررسی تعداد زیادی تحقیق در یک زمینه است) گسترده از مقالات کنترل شده نشان دادند که حذف صبحانه باعث کاهش وزن به میزان کمی میشود درست است که مقدار آن کم است اما همچنان تاثیرگذار است و میتواند در بلند مدت مزایای سلامتی زیادی داشته باشد بیایید نتیجه یکی از این متاآنالیز را مستقیم از زبان محققان بخوانیم: با کمی تغییر:
«این متاآنالیز نشان میدهد که خوردن صبحانه احتمالاً استراتژی خوبی برای کاهش وزن نباشد صرف نظر از عادت خوردن صبحانه یا ترجیح شخصی هر فرد، هنگام توصیه مصرف صبحانه برای کاهش وزن باید احتیاط کرد چرا که ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.»