برای پاسخ این سوال دلیل قطعی وجود ندارد، اما می‌توان گفت دلیل آن تا حد زیادی به از دست دادن توده­ ی عضلانی زیاد در این رژیم‌هاست.

مثل همیشه که در فیت و تن به عمق تحقیقات علمی راجع به موضوع می رویم تمایل داریم به این سوال مهم و اساسی کمی عمیق تر نگاه کنیم، پس توصیه می کنیم این مقاله ی علمی رو از دست ندید چرا که انتهای آن تمام راهکار های علمی را نیز بیان می کنیم.

چرا بعد از کاهش وزن، وزنمان بر میگردد یا حتی بیشتر می شود؟

 در مرحله اول موضوع این است: بعد از رژیم‌های با کسری کالری شدید، برخی افراد مجدد به ‌سرعت وزنشان افزایش پیدا می‌کند، و در برخی موارد حتی چربی بدن فرد بیشتر از میزان قبل‌ از رژیم می‌شود (fat over shooting) ، اما چه چیزی باعث این اتفاق می‌شود؟ دو فرضیه وجود دارد:

• فرضیه اول: تئوری اول می‌گوید بدن افراد بعد از این رژیم‌ها تمایل دارد وزن چربی خود را افزایش دهد تا جایی‌که به نقطه چربی که قبل‌از رژیم بودند برسند. 
  
  
• فرضیه دوم: تئوری دوم می‌گوید بدن افراد بعد از رژیم غذایی تمایل دارند وزن کلی خود را افزایش دهند تا جایی‌که به نقطه عضلانی قبل‌ از رژیم برسند)

 برخی از محققان استدلال می‌کنند که دلیل برگشت وزن فرضیه دوم است آن‌ها به تحقیقاتی اشاره می‌کنند که افراد بعد از کاهش وزن، تمایل شدید و کنترل نشده‌ای به خوردن غذا بعد از اتمام رژیم دارند; و این میل حتی وقتی چربی از دست ‌رفته برمی‌گردد از بین نمی‌رود تا جایی ‌که به مقدار عضله از دست رفته می‌رسند و تا زمانی‌که توده عضلانی خود را بدست نیاورند این میل وجود دارد. 

بعد از بررسی تمام تحقیقات در این زمینه نظر ما هم بر روی فرضیه ی دوم است اما به این سادگی نمیخواهیم از کنارش بگذریم و قصد داریم کامل تر بررسی کنیم.

تحقیق:

تاثیر حفظ عضلات بر بازگشت وزن پس از لاغری

در این تحقیق، محققان 209 فرد چاق را طی 8 هفته در رژیم کاهش وزن قرار دادند تا حدودا 8 درصد وزنشان کاهش پیدا کند، پس از اتمام 8 هفته و کاهش وزن افراد، آنها را 26 هفته یا 6 ماه مورد بررسی قرار دادند تا ببینند بازگشت وزن به چه دلیلی اتفاق میفتد.

نتایج نشان داد در مردان، از دست دادن توده بدون چربی (عضلات، گلیکوژن و هرچیزی جز چربی) در حین رژیم با افزایش اشتها و افزایش وزن مجدد همراه بود. در زنان، این ارتباط تقریبا مشاهده نشد البته اینکه در زنان دیده نشد لزوما به این معنی نیست که در زنان تاثیری ندارد می تواند به این خاطر باشد که آنها عضله ی کمتری داشتند و در نتیجه عضله ی کمتری هم از دست دادند.

این نتایج نشان می دهد که به حداقل رساندن از دست دادن توده بدون چربی(به نوعی عضلات) حین کاهش وزن ممکن است به رژیم گیرندگان کمک کند تا بعد از رژیم غذایی دوباره افزایش وزن پیدا نکنند و بهتر بتوانند رژیم خود را حفظ کنند.

تحقیق:

آیا از دست دادن عضلات حین کاهش وزن در بازگشت وزن تاثیر دارند؟

 این تحقیق که توسط، دانشمند بزرگی (کنیا مارتینز) انجام شده و تحقیقات زیادی در تغذیه و کاهش وزن دارد 141 زن دارای اضافه وزن را مورد بررسی قرار می دهد، محققان آنها را به سه گروه تقسیم می کنند:

• فقط رژیم غذایی
  
  
• رژیم غذایی به همراه ورزش هوازی
  
  
• رژیم غذایی به همراه ورزش مقاومتی یا بدنسازی

توجه کنید که ورزش بدنسازی از کاهش عضلات تا حد زیادی حین کاهش وزن جلوگیری می کند و حتی ممکن است باعث افزایش آن شود. آنها رژیم خود را تا جایی ادامه دادند که وزنشان به سطح نرمال رسید؛ بعد از کاهش وزن آنها به مدت یکسال پیگیری شدند تا افزایش وزنشان بررسی شود.

نتایج کاهش وزن اولیه به این صورت بود که گروه رژیم به تنهایی 10 درصد از کاهش وزنش از عضلات(توده ی بدون چربی) بود ، گروه رژیم به همراه ورزش هوازی 3 درصد و گروه رژیم به همراه تمرینات بدنسازی نه تنها عضله ای از دست نداد بلکه 12 درصد نیز افزایش داشت.

سپس نتایج پیگیری یکساله پس از کاهش وزن نشان داد که افرادی که توده ی عضلانی بیشتری از دست دادند با احتمال بیشتری افزایش وزن داشتند یعنی آنهایی که حین رژیم عضله ی بیشتری از دست دادند بعد از یکسال وزن بیشتری نیز به دست آوردند.

از دست دادن عضلات چگونه باعث بازگشت وزن می شود؟

سوال دیگری که ممکن است پیش بیاید این است که از دست عضلات چگونه می تواند منجر به بازگشت وزن شود؟

هر دو تحقیق قبلی که نتیجه گیری کردند که از دست دادن عضلات باعث افزایش احتمال بازگشت وزن می شود، نتیجه گیری می کنند که این کار از طریق افزایش اشتها رخ می دهد.

به این صورت که شما حین رژیم، عضلات زیادی از دست می دهید و بعد از کاهش وزن این عضلات از دست رفته باعث افزایش شدید اشتهای شما می شود که به آن «هایپرفاژی» می گویند و افزایش شدید اشتها در شما باعث می شود غذای بیشتری بخورید و در نتیجه وزنتان بازگشت داشته باشد.

البته کاهش عضلات از یک طریق دیگر نیز می تواند بر افزایش وزن تاثیر داشته باشد و آن هم متابولیسم است، متابولیسم یا همان کالری سوزانده شده ی شما تا حد بسیار زیادی به جثه ی شما بستگی دارد وقتی شما وزنتان کم میشود خود به خود افت متابولیسم دارید اما حال فرض کنید که علاوه بر چربی، عضله هم از دست دادید که باعث می شود متابولیسمتان بیشتر کاهش پیدا کند.

توجه کنید که متابولیسم بیشتر به این معناست که شما می توانید بیشتر غذا بخورید و چاق نشوید.

کاهش متابولیسم بعد از کاهش وزن دلیل دیگری بر افزایش وزن پس از رژیم

ما قصد نداریم این بخش را به طور مفصل توضیح دهیم چرا که قبلا در چندین مقاله با تحقیقات مختلف به آن پرداخته ایم و شما می توانید از لینک های زیر آن ها را مطالعه کنید:  لینک1  ،  لینک2

اما بیایید تا به طور مختصر آن را توضیح دهیم؛ همانطور که در بالا تر گفته شد شما هر چقدر که کوچکتر و کم وزن تر باشید طبیعتا متابولیسم کمتری دارید اما پس از کاهش وزن متابولیسمتان بیشتر از کاهش وزنتان، افت می کند.

برای مثال فرض کنید شما 20 درصد از وزنتان را از دست داده اید (اعداد کاملا فرضی هستند و دقیق نیستند) و کاملا لاغر شده اید با این اندازه ی جدید شما باید حدود 400 کالری کمتر بسوزانید که کاملا طبیعی است اما در واقعیت شما 700 کالری کمتر می سوزانید؛ پس 300 کالری کاهش مضاعف به چه دلیل است؟

تحقیقات نشان داده که پس از کاهش کالری بدن ما تا حدودی با این کاهش، مقابله می کند و کالری سوزانده شده را کاهش می دهد، این کاهش کالری عمدتا از دو طریق رخ می دهد:

• کاهش هدر رفت انرژی
  
  
• کاهش فعالیت به طور نا خودآگاه

• تاثیر کاهش هدر رفت انرژی بر افت متابولیسم

کاهش هدر رفت انرژی چگونه رخ می دهد؟ دلیل کامل آن کمی علمی و پیچیده است با این وجود سعی میکنیم به طور خیلی ساده آن را بیان کنیم.

بدن ما در طول فرآیند تولید انرژی، همیشه همه ی سوخت مصرف شده را تبدیل به انرژی نمی کند، در این مسیر اتفاقاتی رخ می دهد که باعث می شود بخشی از انرژی تبدیل به گرما شود؛ اما پس از کاهش کالری، بدن این هدر رفت انرژی را کنترل می کند و به طور موثرتری به تولید انرژی می پردازد.

این اتفاق از طریق تغییرات در هورمون های مختلف از جمله تیروئید و هورمون های جنسی و... رخ میدهد؛ اما قرار نیست بترسید این مورد تاثیر بسزایی بر کاهش متابولیسم یا به نوعی درست تر کالری سوزانده شده ی شما در روز ندارد تقریبا 100 تا 150 کالری که اندازه ی دو واحد میوه کالری دارد.

• تاثیر کاهش فعالیت بر افت متابولیسم

تاثیر اصلی را کاهش فعالیت های شما در طول روز بر متابولیسم ایجاد می کند، منظور از کاهش فعالیت تمام فعالیت های ارادی مانند راه رفتن، ایستادن و فعالیت های غیر ارادی مانند پلک زدن، تحرک داشتن و ... است.

اگر مقاله ای که بالاتر پیوست کردیم را مطالعه کنید بهتر متوجه خواهید شد که بدن ما، هنگامی که کاهش وزن رخ می دهد سعی می کند از ذخایر انرژی خود(عمدتا چربی ها) دفاع کند، پس سعی می کند کالری کمتری بسوزاند تا کالری کمتری هم نیاز داشته باشد هزینه کند، بخشی از این کاهش کالری را از طریق کاهش فعالیت های شما انجام می دهد و شما حتی متوجه نخواهید شد.


این افت کالری ناشی از فعالیت ها تقریبا 2 برابر کاهش ناشی از هدر رفت انرژی است؛ برای همین اگر آگاهانه با آن مقابله نکنید می تواند در حین کاهش وزن، از لاغر تر شدن جلوگیری کند و یا پس از رسیدن به وزن دلخواه از آنجا که بدن کالری کمتری می سوزاند با کالری دریافتی کمتری نیز وزن اضافه می کند و شما با پرخوری کمی میتوانید وزن اضافه کنید.( اما تگران این موضوع نیز نباشید در بخش راه حل ها برای آن نیز راه حل ارائه می دهیم)

کنار گذاشتن ورزش منجر به بازگشت وزن می شود

دلیل دیگری که بازگشت وزن را تسهیل می کند و تاثیر بسزایی در افراد کنار گذاشتن ورزش است؛ ما الکی صحبت نمی کنیم و حرف های بدیهی نمی زنیم، تحقیقات نشان داده که افرادی ورزش را کنار گذاشتن دور کمر و وزنشان افزایش پیدا کرده.

این موضوع هم خود به تنهایی مفصل و بسیار حائز اهمیت است و نمیتوان به همه ی سوالات آن در یک مقاله ی ترکیبی پاسخ داد اما بیایید تا نتیجه یک تحقیق بزرگ را به طور مختصر مرور کنیم.

تحقیق:

تاثیر کنار گذاشتن ورزش بر افزایش وزن

در این تحقیق محققان، به طور مستقل دست به تحقیق نزدند و به بررسی 25 تحقیق دیگر که انجام شده بود پرداختند و به نوعی به جمع بندی همه ی تحقیقات راجع به این موضوع پرداختند، برای همین نتایج آن معتبر تر و قابل استناد تر است. در مجموع محققان 13 تحقیق انسانی و 12 تحقیق حیوانی را مورد بررسی قرار دادند که نتایج به صورت زیر بود:

• حیوانات: در بسیاری از مطالعات دیده شد که کنار گذاشتن ورزش نه تنها منجر به بازگشت سریع وزن شد بلکه حیوانات مورد آزمایش وزنی بیش از وزن ابتدایی بدست آوردند.
  
  البته تحقیق روی حیوانات را نمی توان صد در صد و قطعی به انسان ها هم نسبت داد، پس بیایید نتایج تحقیق انسانی را نیز مرور کنیم.
  
  
• انسان ها: نتایج نشان داد یک رابطه دوز-پاسخ بین افزایش ورزش و کاهش وزن در کسانی که شروع به دویدن کردند وجود داشت (یعنی هرچه در ابتدا بیشتر می دویدند، وزن بیشتری از دست می دادند). به همین ترتیب، بین افزایش وزن و کسانی که دویدن را ترک کردند، رابطه دوز-پاسخ وجود داشت. یعنی افرادی که بیشتر می دویدند وقتی ورزش را کنار میگذاشتند بیشتر وزن به دست میاوردند.
  
  اجازه دهید با اعداد توضیح دهیم(اعداد فرضی و برای درک بهتر هستند)، فردی که 30 کیلومتر در هفته می دوید، 10 کیلوگرم کاهش وزن داشت و کسی که 15 کیلومتر در هفته می دوید 4 کیلوگرم کاهش وزن داشت و هنگامی که ورزش را کنار می گذاشتند کسی که 30 کیلومتر می دوید 8 کیلوگرم اضافه میکرد و کسی که 15 کیلومتر می دوید 3 کیلوگرم اضافه می کرد.
  
  نتایج تحقیق را در عکس زیر می توانید مشاهده کنید:

همانطور که در تصویر بالا می بینید هرچه کاهش ورزش یا مسافت دویده شده بیشتر بود، افزایش وزن پس از آن نیز بیشتر بود، البته تعبیر دیگرش نیز این است که هر چه افراد مسافت بیشری را می دویدند پس از کنار گذاشتن ورزش، وزن بیشتری به دست می اوردند.

بیشتر از این در این مقاله نمی توانیم راجع به این موضوع صحبت کنیم برای همین در مقاله ای جداگانه به تمام مباحث و سوالات پیرامون کنار گذاشتن ورزش و تاثیرات پس از آن پاسخ خواهیم داد.

چگونه از بازگشت وزن پس از لاغری جلوگیری کنیم؟

 منابع:به دلیل رعایت نشدن حق کپی رایت منابع گذاشته نمی شود، اما تمام مطالب گفته شده بر اساس تحقیقات معتبر و علمی است که فیت و تنی های علاقه مند میتونند درخواست کنند و برایشان تحقیقات را ارسال میکنیم.