آیا ویتامین D می­تواند افسردگی را درمان کند؟

ویتامین D که به ویتامین آفتاب نیز شهرت دارد فواید بسیار زیاد و متفاوتی دارد. یکی از منابع اصلی دریافت ویتامین  دی نور خورشید است و از طرفی ثابت شده است که خورشید در تنظیم خلق و خو و روحیات ما نقش مهمی دارد. بنابراین محققان تصمیم گرفتند به طور جدی به بررسی اثرات ویتامین بر درمان افسردگی بپردازند. مکمل ویتامین آن تقریبا  بی ­خطر است و می­تواند علاوه بر بهبود و خلق و خوی شما، فواید مختلف سلامتی را به شما بدهد که ما در فیت و تن و مقالات بعدی به بررسی این فواید می­پردازیم. 

افسردگی بسیار پیچیده و چند عاملی است برای همین دلایل زیادی برای آن وجود دارد و یک راه­ حل جادویی و نهایی نیز ندارد، احتمالا می­دانید ویتامین D نیز قرار نیست نقش جادویی در درمان افسردگی داشته باشد اما اگر می­خواهید بدانید که مطالعات علمی در مورد تاثیر ویتامین دی بر رفتار و خلقیات چه می­گویند و چگونه ویتامین دی می­تواند در مسیرهای مربوط به خلقیات و روحیات ما اثر بگذارد پس این مقالات را از دست ندهید.

بررسی مطالعات علمی در مورد تاثیر ویتامین دی (D) بر افسردگی و خلق و خو

 مطالعات علمی انواع متفاوتی دارد که بر اساس نوع آن ارزش­های متفاوتی پیدا می­کند یک نوع از این مطالعات علمی، مطالعات مشاهده ­ای است که به بررسی ارتباط دو پدیده می­پردازد، این ارتباط صرفا نمی­تواند درست باشد این نوع مطالعات به دلیل اینکه می­تواند برای جمعیت های بزرگ به کار برده شود یک مزیت محسوب می­شود ولی از طرفی چندان قابل استناد نیست که ما نیز صرفا این مطالعات استناد نمی­کنیم.

 دو مورد مطالعه مشاهده ­ای در این زمینه وجود دارد که نتایج یکسانی را ارائه می­دهند. هنگام بررسی نتایج آن­ها متوجه می­شویم که  درهر دو مطالعه به ارتباط افسردگی و سطوح پایین ویتامین D پی بردند که این افراد از مصرف مکمل ویتامین دی در بهبود افسردگی و خلقیات­شان بهره می­برند. 

دو متا آنالیز از مطالعات علمی مستقیم و قابل استناد (متاآنالیز، مقالاتی هستند که دانشمندان نتایج چند بین مطالعه را بررسی می­کند و در آن زمینه به نتیجه ­گیری می­پردازد که بسیار کمک­ کننده و معتبر هستند) وجود دارد که در سال 2015 و 2014 منتشر شدند و نتایج متفاوتی را ارائه می­دهند که دلیل آن را بیان می­کنیم.

.

آیا سطح ویتامین D در بدن تأثیری در افسردگی دارد؟

متاآنالیز اول: این متاآنالیز که در سال 2015 انجام شد، نشان داد که مصرف مکمل ویتامین دی تاثیر مثبت زیادی بر افسردگی ندارد اما محققان این متاآنالیز تاکید کردند که آزمایش ­هایی که آن­ها به بررسی در مقالات­شان پرداختند اغلب از افرادی استفاده شده بود که سطوح کافی ویتامین را داشتند و از طرفی، با افسردگی شدید نیز مواجه نبودند که تاثیر مصرف ویتامین دی را به وضوح احساس کنند به عبارت دیگر ان­ها احتمال تاثیر ویتامین دی بر افسردگی را رد نکردند.

متاآنالیز دوم: این متاآنالیز که در سال 2014 انجام شد فرضیه ­ای که در متاآنالیز قبلی به آن اشاره کردیم را تقویت می­کند، این متاآنالیز می­گوید اگر فقط آزمایشاتی در نظر بگیریم که افراد در سطوح پایین ویتامین دی قرار دارند (20 نانوگرم در لیتر) مصرف مکمل­ های ویتامین را می­تواند به اندازه داروهای ضد افسردگی موثر باشد.

متاآنالیز سوم: این متاآنالیز که در سال 2016 انجام شد از آنجا که تعداد آزمایش کمی را مورد بررسی قرار می­دهد (4 آزمایش)  به هر حال، نتایج آن نشان می­دهد که مصرف مکمل ویتامین دی بر افراد با افسردگی شدید می­تواند تاثیر مثبت متوسطی را داشته باشد.

نتیجه گیری اولیه:

تاثیر مصرف ویتامین دی بر درمان افسردگی و بهبود خلقیات 

کمبود ویتامین دی با افسردگی ارتباط بالایی دارد. اگر شما افسردگی دارید و از کمبود ویتامین دی نیز رنج می­برید مطالعات علمی می­گوید مصرف مکمل ویتامین دی می­تواند به شما کمک کند. با این وجود که اکثرسطح ویتامین دی شما کافی باشد، چه افسردگی شدید داشته باشید چه افسردگی مقدماتی و ضعیف احتمالا مصرف مکمل ویتامین دی به درمان کمک نمی­کند هر چند که افراد افسرده معمولا سطوح ویتامین دی پایینی دارند.

ویتامین دی چگونه در افسردگی عمل می­کند؟

گیرنده­ های ویتامین دی تقریبا در همه جای بدن انسان یافت می­شوند بنابراین روش ­هایی که ویتامین دی می­تواند بر رفتار و خلق و خوی شما اثر بگذارد بی­شمار است. 

• اثر ویتامین دی از طریق هورمون ها

یکی ازاین مکانیزم­ ها می­تواند هورمونی باشد زیرا ویتامین دی می­تواند به تنظیم سطح تستوسترون کمک کند (مقالات تستوسترون ما را مطالعه کنید) و از آنجایی که هورمون تستوسترون یک هورمون بسیار کلیدی در بدن مردان وزنان است و سطوح پایین آن می­تواند خلق و خوی افراد را دچار مشکل کند ویتامین دی از طریق تنظیم سطوح تستوسترون می­تواند بر خلقیات شما اثر بگذارد. 

• کمبود ویتامین دی میتواند نشانه ای از افسردگی و یا سبک زندگی غلط باشد

با این وجود نکته­ ای که باید در نظر بگیرید این است همان طور که اشاره کردیم داده های مشاهده ­ای به ارتباط بین دو پدیده اشاره می­کند  و این همبستگی دلیل مشخص نیست. همانطور که گفتیم مطالعات مشاهده ای به ارتباط افسردگی و سطوح پایین ویتامین دی اشاره می­کند اما این ارتباط معنایش این نیست که سطوح پایین ویتامین دی باعث افسردگی می­شود، می تواند دلیل این باشد که افراد افسرده معمولاً کمتراز خانه بیرون می­رود بنابراین کمتر در برابر نور خورشید(که منبع مهم ویتامین دی است) قرار می­گیرند و در نتیجه باعث می­شود سطوح پایین ویتامین دی داشته باشند یعنی تنها کمبود ویتامین دی باعث افسردگی نشده که این افسردگی  بوده که باعث شده افراد سطح پایین ویتامین دی داشته باشند.

 افسردگی وسطح پایین ویتامین دی می­تواند نشانه هایی از یک زندگی اشتباه نیز باشد چرا که افراد افسرده اغلب کمتر از خانه بیرون می­روند و در نتیجه کمتر در معرض نور خورشید قرار می­گیرند که باعث می­شود سطوح پایین ویتامین دی داشته باشند و این افراد همچنین فعالیت ورزشی کمتر می­کنند و ما می­دانیم که ورزش از طریق مکانیزم های زیادی مانند تاثیر بر کیفیت خواب بر حالات روحی و خلقیات ما اثر بگذارد.

البته افسردگی می­تواند چندین دلیل مشابه نیز داشته باشد، به عنوان مثال کاهش تولید ویتامین دی در فصل زمستان یک دلیل مهم در بیماری «اختلال عاطفی فصلی یا SAD» باشد. اما کاهش روشنایی و نور خورشید نیز می­تواند یک دلیل مهم باشد. یک متاآنالیز و یک آزمایش مستقیم نشان داد که نوردرمانی با استفاده از نورمرئی و بدون اشعه UVB( که این اشعه است که باعث تولید ویتامین دی در پوست ما می­شود) می­تواند علائم «اختلال عاطفی فصلی» و به اندازه داروها بهبود ببخشد که یعنی خود نور فارغ از تولید ویتامین دی باعث بهبود خلقیات و افسردگی شده که نشان می­دهد قرارگیری در معرض نور خورشید در تنظیم روحیات ما علاوه بر تولید ویتامین دی از طریق مکانیزم­ های دیگری نیز تاثیر ویژه­ ای دارد.

نتیجه­ گیری دوم:

 ارتباط کمبود ویتامین دی و افسردگی 

چه کسانی کمبود ویتامین دی دارند؟

کمبود ویتامین دی به سطوح کمتر از 20 نانوگرم در میلی لیتر در خون تعریف می­شود. که گفته می­شود تا 50 درصد از جمعیت جهان دچار کمبود ویتامین دی دارند. به طور مثال در آمریکا 41/6 درصد افراد دچار کمبود ویتامین دی هستند که این اعداد در سیاهپوستان به دلیل پوست تیره­ تر به 82/1 درصد می­رسد (چرا که پوست تیره باعث تولید ویتامین دی کمتر می­شود) 

مسئله ­ی شگفت­ آور این است که کمبود ویتامین دی در کشورهایی که در تمام سال از نور خورشید کافی بهره ­مند هستند نیز به مقدار بالایی وجود دارد چرا اغلب افراد در محیط­ های بسته کار می­کنند، کمتر از خانه خارج می­شوند و بعضا هنگام خروج از خانه از کرم­ های ضدآفتاب استفاده می­کنند که باعث می­شود حتی در این کشور تاثیر کمبود ویتامین دی فراگیر باشد. 

به نظر می­رسد تنها راه برای ارزیابی اینکه سطح ویتامین دی خون شما کافی است یا خیر آزمایش 25 هیدروکسی ویتامین دی است. این آزمایش دو بار سالانه در اواسط زمستان، زمان­ هایی که بیشترین و کمترین نور خورشید وجود دارد یک روش مناسب برای بررسی سطوح ویتامین دی در طول سال است.

در کانادا و ایالت متحده میزان توصیه شده­ ی روزانه (RDA) بین 400 تا 88 UI یا واحد بین­ الملل است این مقادیر که برخی از محققان آن را ناکافی می­دانند را می­توان از چند منبع غذایی به ویژه ماهی­ های چرب (مانند سالمون، ماهی تن، ساردین) به دست آورد.

از آنجایی که تعداد کمی از موادغذایی حاوی ویتامین دی هستند مکمل­ ها در این زمینه می­تواند اثربخش باشد اگر آزمایش خون شما نشان داد که سطح ویتامین دی شما پایین است مصرف مکمل آن را UI 2000 در روز شروع کنید (بر اساس توصیه و زیر نظر پزشک)

جمع ­بندی نهایی: 

آیا مصرف ویتامین دی در بهبود افسردگی فایده دارد؟