آیا غذاهای ارگانیک سالم هستند ؟

امروزه در بسیاری از وبسایت ها و یا شبکه های اجتماعی میخوانیم که بهتر است از غذاهای ارگانیک استفاده کنیم ولی آیا واقعا غذاهای ارگانیک برای ما مفید تر هستند ؟ برای پی بردن به این موضوع بهتر است مطلب زیر را مطالعه کنیم تا متوجه این موضوع شویم .

1-   مقدمه: غذاهای ارگانیک چیست؟

 اصطلاح ارگانیک به نحوه­ ی تولید برخی مواد غذایی اشاره دارد. غذاهای ارگانیک به غذاهایی گفته می‌شود که در فرآیند تولید آنها از مواد شیمیایی مصنوعی، هورمون‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و ارگانیزم‌های اصلاح ‌شده ژنتیکی (JMO) استفاده نشده باشد.

 برای ‌اینکه یک محصول غذایی دارای برچسب ارگانیک باشد باید فاقد مواد افزودنی مصنوعی مانند شیرین‌ کننده‌های مصنوعی، نگه دارنده‌ها، رنگ‌ها و طعم دهنده­ ها و مونو سدیم گلوتامات باشد.

 محصولات ارگانیک از کودهای طبیعی برای بهبود رشد گیاه استفاده می‌کند. همچنین به حیواناتی که به‌ صورت ارگانیک پرورش داده می‌شوند آنتی‌بیوتیک یا هورمون داده نمی‌شود.

 محبوب‌ترین غذاهای ارگانیک خریداری شده توسط اکثر افراد میوه‌ها، سبزیجات، غلات، محصولات لبنی و گوشت است همچنین محصولات ارگانیک فرآوری شده نیز در دسترس هستند مانند نوشابه، کلوچه و جایگزین‌های گوشت.

 به‌ راحتی می‌توان مشاهده کرد که غذاهای ارگانیک در طول ۲ دهه ­ی گذشته تا چه حد محبوب شده‌اند، درواقع طرفداران محصولات ارگانیک، در ایالات‌ متحده ۵۶ میلیارد دلار برای محصولات ارگانیک در سال ۲۰۲۰ هزینه کردند که این میزان نسبت‌ به سال قبل ۱۳ درصد افزایش داشته است.

 اما سؤال این است که دلیل این محبوبیت چیست؟ اگر از طرفداران این محصولات بپرسید می‌بینید که تصور می‌کنند غذاهای ارگانیک ایمن‌ تر، سالم‌ تر از غذاهای معمولی است و حتی برخی که دغدغه‌های محیط‌ زیست دارند می‌گویند برای محیط‌ زیست و رفاه حیوانات نیز بهتر است.

حال باید ببینیم آیا واقعاً اینطور است؟ یعنی غذاهای ارگانیک دارای مواد مغذی بیشتر است و همچنین برای محیط‌ زیست نیز مفیدتر است؟ برای پاسخ به این سؤال مثل همیشه به سراغ تحقیقات علمی و معتبر می‌رویم تا نتایج مان قابل ‌اطمینان باشد پس اگر می‌خواهید نتایج علمی و بدون تعصب را بدانید و از تکرار مطالب صرفاً جا افتاده هم گریزانید ادامه­ ی این مقاله را از دست ندهید.

 2-آیا محصولات و غذاهای ارگانیک سالم‌ تر هستند؟

 معمولاً طرفداران محصولات ارگانیک برای استفاده‌های خودشان به مقالات علمی، تنها به چند مطالعه  ضعیفی استناد می‌کنند که نشان می‌دهند غذاهای ارگانیک مغذی‌ تر هستند و از طرف دیگر تعداد زیادی از مطالعات که نشان می‌دهند غذاهای ارگانیک ایمن‌ تر یا مغذی‌ تر از غذاهای معمولی نیستند را جذب می‌کنند یا نادیده می‌گیرند.

 به ‌عنوان مثال آنها برای اثبات برتری محصولات ارگانیک به یک متاآنالیز (متاآنالیزها مطالعاتی هستند که تعدادی مطالعه در یک زمینه خاص را بررسی می‌کنند و به یک نتیجه می‌رسند اما با وجود اعتبار بالایی که دارند، رتبه‌بندی و اعتبار آن‌ها به کیفیت مطالعات بررسی شده بستگی دارد) و یک مطالعه که شیر معمولی را با شیر ارگانیک مقایسه کرده ‌است و برتری شیر ارگانیک را نشان می‌دهد اما بیایید تا این ۲ مطالعه را بررسی کنیم.

 بررسی مطالعه: آیا شیر ارگانیک بهتر از شیر معمولی است؟

 این مطالعه که آنها به مقایسه‌ ی شیر معمولی و شیر ارگانیک اشاره می‌کنند نشان می‌دهد که شیر ارگانیک ۶۲ درصد اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتری نسبت ‌به شیر معمولی دارد؛ اما این ‌همه­ ی ماجرا نیست، باید کمی دقیق‌ تر نیز نگاه کرد بلکه در نگاه اول عدد ۶۲ درصد عدد بزرگی بنظر می‌رسد اما شیر معمولی کلا ۱۵.۹ میلی گرم در هر ۱۰۰ گرم امگا ۳ دارد و شیر ارگانیک ۲۵.۵ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم، امگا ۳ دارد که تفاوت این ۲ فقط ۹.۶ میلی گرم است .

 اما این موضوع وقتی جالب‌ تر می‌شود که می‌ فهمید ماهی سالمون در هر ۱۰۰ گرم، ۲۲۶۰ میلی‌گرم، امگا ۳ دارد و میزان توصیه ‌شده امگا ۳ بین ۲۵۰-۵۰۰ میلی گرم است حال می‌توانید ببینید که آن عدد ظاهراً بزرگ ۶۲ درصد، فقط می‌تواند فریبنده باشد و ۹ میلی گرم هیچ تفاوتی را ایجاد نخواهد کرد. نهایتاً برای درک بهتر یک طور دیگر هم نگاه کنیم که شما برای دریافت امگا ۳ موجود در ۱۰۰ گرم ماهی سالمون باید حدوداً ۱۵ کیلو شیر بخورید پس می‌بینیم که آن محتوای ۹ میلی‌گرم بیشتر یک عدد بسیار ناچیز است.

 بررسی متاآنالیز: آیا غذاهای ارگانیک برای شما بهتر هستند؟

 این متاآنالیز به ‌عنوان دلیل طرفداران ارگانیک برای برتری محصولات ارگانیک است اما این متاآنالیز هیچ چهارچوب محکمی برای ورود مطالعات برای بررسی و نتیجه‌گیری ندارد برای همین شامل مطالعات زیادی است که از کیفیت پایینی برخوردار بودند و نتایج را خدشه‌ دار می‌کردند برای همین این متاآنالیز و نتایج آن تا حد زیادی زیر سوال قرار دارد.

 نکته­ ی دومی که وجود دارد این است که ادعا می‌کند آنتی‌اکسیدان‌ها به‌ طور ثابت شده‌ای باعث سلامتی بیشتر می‌شوند اما این ادعا درست نیست و تأثیر آنتی‌اکسیدان‌ها بر سلامت بسیار پیچیده است و کسی نمی‌داند که مقادیر بیشتر آن باعث بهبود سلامتی می‌شود.

 همچنین این متاآنالیز نشان می‌دهد که محصولات ارگانیک دارای سطوح پایین طرح پروتئین، فیبر و نیترات هستند اما این اطلاعات از چکیده و نتایج حذف شد.

همچنان دلایل زیادی وجود دارد که نتایج متاآنالیز را زیر سوال می‌برد و نشان می‌دهد که نمی‌تواند قابل ‌استفاده باشد. حال بیایید تحقیقات دیگر را بررسی کنیم برای همین ما نتایج ۳ متاآنالیز در مورد سیستماتیک بزرگ را برای شما آماده کردیم.

مرور سیستماتیک اول: این مرور سیستماتیک از مطالعات با کیفیت بالا هم استفاده می‌کند، نشان می‌دهد هیچ مدرکی دال بر تفاوت در کیفیت مواد مغذی بین مواد غذایی ارگانیک و معمولی وجود ندارد؛ تفاوت‌های اندکی در محتوای مواد مغذی شناسایی‌ شده این قابل‌ قبول است و بیشتر به دلیل تفاوت در روش تولید مربوط می‌شود.

مرور سیستماتیک دوم: این مرور سیستماتیک هم نتیجه‌گیری می‌کند، شواهدی برای اثرات سلامتی مرتبط با تغذیه که ناشی از مصرف مواد غذایی تولید شده­ ی ارگانیک است وجود ندارد.

متاآنالیز سوم: پس ‌از تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها محققان تفاوت اندکی را در فواید سلامتی بین غذاهای ارگانیک و معمولی پیدا کردند همچنین هیچ تفاوت ثابت و روشنی در محتوای ویتامین محصولات ارگانیک مشاهده نشد و تنها یک ماده مغذی ( فسفر) به‌ طرز روشنی در محصولات ارگانیک بیشتر بود که محققان مجدد خاطر نشان می‌کند که به دلیل اینکه افراد کمی دچار کمبود فسفر هستند، اهمیت بالینی ندارد.

6- آیا محصولات ارگانیک برای محیط‌زیست مفید هستند؟

 همانطور ‌که دیدیم باوجود گران‌ تر بودن، محصولات ارگانیک به ‌هیچ‌ وجه مفیدتر برای سلامتی و دارای مواد مغذی بیشتر نبودند اما دلیل دیگری که محصولات ارگانیک را برای خرید مناسب می‌کند این است که گفته می‌شود این محصولات برای محیط‌ زیست مفیدتر هستند؛ ولی این نیز نادرست است و کشاورزی ارگانیک به زمین بیشتری نیاز دارد تا بتواند همان مقدار غذای کشاورز معمولی را تولید کند که دلیل اصلی بدتر بودن آ‌ها به نسبت کشاورزی معمولی است. همچنین در محصولات ارگانیک استفاده از ارگانیزم‌های اصلاح‌ شده ژنتیکی (GMO) ممنوع است و این ارگانیزم‌ها مشخص ‌شده که کارایی کشاورزی را افزایش می‌دهد.

حال بیایید ببینیم تحقیقات علمی چه می‌گویند؟

تعداد این مطالعات زیاد است و ما تنها چند تا از آن‌ها را بررسی می‌کنیم و بقیه را برای اطلاعات بیشتر در منابع قرار می‌دهیم.

 مطالعه اول: این مطالعه نشان می‌دهد که ردپای کربن (منظور تمام گازهای گلخانه‌ای است که شامل دی‌اکسیدکربن و متان می‌شود) در کشور آلمان بین رژیم‌های معمولی و ارگانیک تفاوتی ندارد اما این تمام ماجرا نیست رژیم‌های معمولی دارای ۴۵ درصد محتوای گوشت بیشتر هستند که دلیل اصلی ردیابی کربن است که اگر میزان گوشت در رژیم ارگانیک برابر شود می‌بینیم که ردپای کربن یا گازهای گلخانه‌ ای بسیار بالاتری به نسبت رژیم‌های معمولی تولید می‌کند همچنین مطالعه نشان می‌دهد که رژیم ارگانیک به ۴۰ درصد زمین بیشتری برای یک مقدار مساوی محصول نیاز دارد.

 مطالعه دوم و سوم: این دو مطالعه نشان می‌دهند که کشاورزی شدید برای کشاورزی مناسب‌ تر از کشاورزی ارگانیک است که دلیل اصلی آن استفاده بیشتر از زمین است و این موضوع که محصولات ارگانیک به دلیل عدم استفاده از کودهای فسیلی، CO₂ کمتری تولید می‌کند به دلیل تولید کمتر محصول و نیاز به زمین بزرگ‌تر تولید CO2 به ‌اندازه کشاورزی معمولی جبران می‌شود.

 مطالعات دیگری که ما آن‌ها را بررسی نمی‌کنیم و نتایج مشابهی گرفتن مانند کاهش ۱۹ درصدی آفت‌کش ها با محصولات بیوتکنولوژی و یا افزایش عملکرد محصولات تا ۲۲ درصد با محصولات ترا ریخته و… که در قسمت منابع می‌توانید مطالعات انجام‌ شده را بخوانید.