عوارض نوشابه های انرژی زا

 

 تقریباً هر ماه نوشیدنی رژیمی جدید، با یک شیرین کننده مصنوعی در مارکت روز ظاهر میشود و ادعای همه آنها نیز این است که نه تنها تمام فواید شیرین کننده های قبلی، مانند: کالری صفر بودن را دارد بلکه جنبه های منفی آنها را نیز ندارد .
در مورد شیرین کننده های مصنوعی و شرایط استفاده از آن ها و کاربردهای مختلفشان در رژیم های غذایی، مطالب زیادی را می توان گفت؛ ما در این مقاله با استناد به شواهد علمی می خواهیم بررسی کنیم که آیا این نوشیدنی های بدون کالری می توانند مضر باشند؟ یا خیر؟

 

2-انواع شیرین کننده های مصنوعی:

شیرین کننده های مصنوعی موادی با طعم شیرین هستند که با وجود طعم شیرین، در واقع کالری آنها صفر است و می‌تواند در رژیم های کاهش وزن جایگزین مناسبی برای میل و هوس انواع شیرینی ها و شکر باشد.
احتمالا نام برخی شیرین کننده های مصنوعی روی نوشابه های رژیمی یا خوراکی های بدون کالری دیده اید، در اینجا ما نام برخی از معروفترین هایشان  را می آوریم:

• ساخارین
•  آسپارتام
• آس سولفام پتاسیم (acesolfame-k)
• سوکرالوز
• سیکلامات
• نئوتام
• الی تام
  اینکه برخی از این شیرین کننده ها بهتر از دیگری یا مضر تر هستند را در ادامه بررسی می کنیم.

فواید شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدنی های بدون قند یا کالری:

 

مزیت اصلی این شیرین کننده های بدون کالری یا نوشیدنی های بدون قند این است که جایگزینی با کالری صفر برای غذاها و نوشیدنی های شیرین و پر کالری هستند که در عین حال طعم شیرینی را به ما می‌دهند.
این جایگزینی شیرین‌کننده‌های بدون کالری به جای شکر و قند و... در رژیم غذایی شما می‌تواند راه موثری برای کاهش کالری دریافتی شما باشد، که باعث می‌شود شما بتوانید در ازای کالری باقی مانده روزانه تان غذای سالم تر و مغذی تری دریافت کنید.

 

 

مسائل ایمنی استفاده از شیرین کننده های مصنوعی:

در این بخش ما قصد داریم مطالعات مربوط به هر یک از شیرین کننده های مصنوعی را بررسی کنیم و نتیجه گیری کنیم که آیا این شیرین کننده ها خطراتی نیز به دنبال دارد؟ و در چه شرایط و چه افرادی می تواند مضر باشد؟
اما نکته دیگری که وجود دارد این است که تنها چند تا از این شیرین کننده ها مورد مطالعه عمیق و گسترده قرار گرفته اند ؛ ساخارین، آسپارتام ، سوکرالوز، آس سولفام  پتاسیم.
که ما هم همین ها را بررسی می کنیم.

 

آسپارتام چیست ؟

 

آسپارتام در واقع نوعی شیرین کننده ی مصنوعی می باشد که از ساکاروز بسیار شیرین تر است و همچنین از شکر و قند نیز بسیار شیرین تر می باشد و به عنوان جایگزین اصلی قند در صنایع غذایی استفاده می گردد 

 

بررسی آسپارتام در نوشیدنی های بدون قند: 

برای اولین بار FDA درسال 1974 آسپارتام را با توجه به شواهد زیادی که در آزمایشگاه ها و کلینیک ها در ایالت متحده و ۹۰ کشور دیگر وجود داشت تایید کرد؛ که نشان دهنده ایمنی آن برای مصرف بود.
اما چه اتفاقی افتاد که مردم در مورد آسپارتام دچار ترس و پارانوئید شدند؟
دلیلش به احتمال زیاد از آنجا شروع می‌شود که چندین مطالعه بر روی موش ها و جوندگان نشان داد که آسپارتام، با سرطان های مختلف در موش‌ها و جوندگان مرتبط است.
با این وجود، آزمایشات نشان داده است که دوزهای آسپارتام مورد نیاز ، برای ایجاد خطر در یک انسان خیلی بیشتر از مقداری است که عمدتا یک فرد عادی توانایی مصرف آن را دارد. میزان مصرف قابل قبول آسپارتام را ۵۰ میلی گرم به ازای هر کیلو از وزن بدن تعیین کرده است.
به زبان ساده تر یعنی: یک فرد ۷۰ کیلویی تا ۳۵۰۰ میلی گرم در روز می‌تواند آسپارتام مصرف کند؛ که این معادله ۱۸ تا ۱۹ قوطی نوشابه رژیمی است.
مطالعات روی جوندگان و موش هایی که دوز کمتر از توصیه FDA را دریافت کردند، نشان داد هر چه این دوز افزایش پیدا کند، ارتباط آن با سرطان سیستم لنفاوی، سرطان استخوان و تومور های کلیوی بیشتر می شود؛ اما با وجود این که موش ها یا جوندگان دیگر با انسان ها شباهت متابولیکی دارند; ولی تفاوت های بسیار زیادی نیز وجود دارد.
مکانیزم هایی که بدن ما در پردازش متانول، یکی از محصولات جانبی مصرف آسپارتام، به کار می‌گیرد کاملا متفاوت از مکانیزم های موجود در جوندگان است.بنابراین سوالی که به وجود می آید این است که: می توان نتایج آزمایش جوندگان را به انسانها تعمیم داد؟
برای افرادی که با بیماری‌های "فتیل کتونوری" یک بیماری ارثی و مادرزادی نادر متولد میشوند، آسپارتام می تواند باعث به وجود آمدن سطوح خطرناکی از اسید آمینه فتیل آلانین شود .
همچنین مطالعاتی وجود دارد که به ارتباط احتمالی بین آسپارتام و سردردهای میگرنی اشاره دارد با این وجود برای اکثر مردم ، آسپارتام در دوز های معقول ایمن می باشد.

بررسی آس سولفام پتاسیم در نوشیدنی های بدون قند:

آس سولفام ۲۰۰ برابر شرین تراز شکر است، اما بدن انسان به هیچ وجه آن را متابولیزه نمی کند؛ برای همین کالری هم از آن دریافت نمی‌کند.
یکی از محصولات تجزیه آس سولفام در بدن انسان یک ماده شیمیایی به نام ستواستامید است که اگر در دوزهای بالا مصرف شود سمی و خطرناک است، اما مقدار استواستامید موجود در آس سولفام بسیار کمتر خطرناک است.
با این وجود اگرچه تحقیقات زیادی نشان داده آس سولفام برای حیوانات بی خطر است اما تحقیقات انسانی بسیار کم و ناکافی است.

 بررسی سوکرالوز به عنوان شیرین کننده مصنوعی در نوشیدنی های بدون قند:

اگرچه سوکرالوز از شکر ساخته شده اما بدن انسان آن را به عنوان قند نمی شناسد و برای همین متابولیزه نمی شود، و در نتیجه کالری هم دریافت نمی شود.
بیشتر سوکرالوز هایی که ما مصرف میکنیم به عنوان مواد زائد دفع می شود اما ۱۱_ ۲۷ درصد از آن، از طریق دستگاه گوارش به جریان خون وارد می شود و سپس از طریق کلیه‌ها از خون جدا شده و پس از آن از طریق ادرار دفع میشود.
مصرف روزانه قابل قبول برای سوکرالوز، روزانه ۵ میلی‌گرم بر کیلوگرم است،. به زبان ساده یعنی یک فرد ۷۰ کیلوگرمی روزانه می‌تواند ۳۵۰ میلی گرم سوکرالوز از طریق غذاهای مختلف یا نوشیدنی های بدون کالری مصرف کند.
با این وجود تخمین زده شده که میزان مصرف یک فرد معمولی حدود ۱.۶ میلی‌گرم بر کیلوگرم در روز است و این خیلی کمتر از مقدار مجاز تعیین شده FDA است.
مطالعات و آزمایشات انسان هیچ گونه اثر خطرناک قابل توجهی برای سوکرالوز گزارش نکرده‌اند اما مشابه مطالعات روی آسپارتام، برخی مطالعات ارتباطی بین مصرف سوکرالوز و سردردهای میگرنی پیدا کرده اند که بهتر است این افراد از مصرف آن اجتناب کنند.

 بررسی ساخارین به عنوان شیرین کننده مصنوعی در نوشیدنی های بدون قند:

در میان تمام شیرین کننده های مصنوعی که نام بردیم، ساخارین تنها موردی است شهرت بدش می‌تواند مناسبش باشد.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۱۹۷۱ در پی ۱۰ مطالعات حیوانی که ارتباط نزدیکی با مصرف ساخارین و سرطان در جوندگان را نشان می داد، سعی کرد ساخارین را ممنوع کند در حالیکه هیچ مطالعه‌ای هرگز رابطه مستقیم و واضحی بین مصرف ساخارین و خطرات سلامتی در انسان، در روزهای معمولی نشان نداده است.
اما برخی مطالعات، همبستگی (توجه کنید کلمه همبستگی به معنای ارتباط مستقیم نیست یعنی نشانه هایی از آن وجود دارد) بین مصرف ساخارین و بروز سرطان در انسان را نشان میدهد. 

 اخیرا محققان دریافتند که ساخارین می تواند متابولیسم گلوکز در جوندگان را مختل کند که این فرضیه بسیار بحث برانگیز و فراگیر شده است و احتمالاً منشاء برچسب بدی است که به همه شیرین کننده های مصنوعی زده میشود.
مطالعه اخیر سؤئر و همکاران، شواهد و مطالعات مربوط به اثر خطرناک ساخارین بر روی جوندگان را جمع آوری کردند و همچنین خودشان نیز آزمایشی انجام دادند. آنها دوزهای بسیار بالای ساخارین را به انسانها تزریق کردند سپس مواد زائد باقیمانده از هضم این ساخارین ها را به جوندگان پیوند زدند، محققان دریافتند که این پیوند باعث شده که آسیب هایی به میکروب های مفید روده های جوندگان زده شود که باعث می شود تحمل آنها برای گلوکز کاهش یابد.
پس از آن رسانه های خبری نتایج این تک مطالعه را به طور گسترده پخش کردند و عناوین نادرستی را مانند «نوشابه های رژیمی باعث دیابت میشود» را برای آن انتخاب کردند. حقیقت این است که تحقیقات بیشتری برای تعیین اثرات ساخارین (و سایر شیرین‌کننده‌های مصنوعی) بر میکروبیوم انسان لازم است در حال حاضر هیچ مدرک قانع کننده وجود ندارد که ثابت کند دوزهای معمولی ساخارین برای انسان مضر است.
جدای از آن ساخارین تقریباً دیگر در غذاها و نوشیدنی های امروزی وجود ندارد؛ آسپارتام و سوکرالوز جایگزین آن شده است. ساخارین تنها در برخی نوشیدنی های خاص یا آدامس های بدون قند دیده میشود که میزان ساخارین نیز در آنها بسیار کم می باشد و شما باید مقادیر بسیار زیادی را روزانه از آن مصرف کنید که به حد خطر برسید. پس ساخارین که گفته می‌شود خطرناک است و اندک شواهدی برای آن وجود دارد نیز عملاً یک شیرین کننده کم خطر است با این وجود به ندرت در نوشیدنی های امروزی یافت میشود.

اثرات شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدنی های بدون قند در رژیم غذایی

در مورد اثر این شیرین کننده های مصنوعی و نوشیدنی های بدون کالری در رژیم های کاهش وزن اکثر مطالعات کوتاه مدت و بلند مدت نشان داده اند که مصرف شیرین کننده های مصنوعی باعث نمی‌شود که متابولیسم رژیم گیرندگان کاهش یابد و آزمایش‌ها نشان دادند که افرادی که از این شیرین کننده ها به جای شکر و یا مواد حاوی شکر استفاده می کنند می توانند با موفقیت بیشتری وزن خود را کاهش دهند

نتیجه گیری نهایی: