معجزه ی ویتامین D در کاهش درد :دروغ یا واقعیت؟!

 یک مقاله علمی دیگر در مورد سلامتی این بار در این مقاله ­ی فیت و تن قصد داریم مثل همیشه تنها با اسناد به مقالات علمی به تاثیر مصرف مکمل ویتامین دی بر کاهش درد بپردازیم. پس اگر مایل هستید راجع به این زمینه مقالات علمی به روز را بدانید این مقاله را از دست ندهید. 

 درد بخش طبیعی از انسان بودن است. به قدری در وجود و زیست­ شناسی ما نهادینه  شده که حتی می­دانیم چه زمانی درد را تجربه می­کنیم یا چه زمانی دیگران درد را حس می­کنند. درد اساسا یک تجربه ادراک ذهن است که از گیرنده­ های حسی در سراسر بدن سرچشمه می­گیرد و توسط مغز خودآگاه ما به درد تفسیر می­شود.

 یکی از روش کار طبقه ­بندی درد، تقسیم آن به دو گروه «حاد» و «مزمن» است. همه ­ی ما درد حاد را تجربه کرده ­ایم، مثل برخورد یک ضربه­ ی سنگین به سر، ضربه انگشتان پا، برگشت ناخن یا سوختن پوست دست و ... این احساسات درد بسیار متفاوت هستند و به عنوان یک علامت هشداردهنده عمل می­کند که ادامه دادن یا پیدا کردن یک عمل ممکن است باعث آسیب بدنی شود یا چیزی در بدن آن طور که باید باشد نیست، در واقع درد یک هشدار یا یک نشانه از یک شرایط نامناسب است که با از بین بردن آن جسم آسیب زننده یا درمان محل آسیب دیده درد فروکش می­کند.

 از طرفی درد مزمن توسط انجمن علمی مطالعه درد اینگونه تعریف می­شود (دردی که فراتر از زمان بهبود یافت طبیعی باقی مانده است». این برای زمانی حدود سه ماه در نظر گرفته می­شود اگر چه برخی اختلالات درد مزمن (مانند آرتریت روماتوئید)، شعله ­ور شدن کوتاه و مکرر درد مشخص می­شود. تحقیقات اخیر نشان داده است که درد مزمن با تاثیرات شیمیایی، عملکردی و آناتومیکی در سرتاسر سیستم عصبی همراه است. این تغییرات و همچنین خود درد می­تواند در اثر آسیب به بافت یا آسیب مستقیم، التهاب یا آسیب به سیستم عصبی ایجاد گردد.

 اگر چه نقش اصلی ویتامین دی در بدن تنظیم سلامت استخوان و وضعیت کلسیم است؛ اما امروزه می­دانیم که ویتامین دی در بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی نقش دارد و بر عوامل مختلفی مانند سطح تستوسترون، افسردگی و ... اثر می­گذارد. کمبود ویتامین دی با شرایط مختلف درد مزمن مرتبط است و کمبود ویتامین دی می­تواند از طریق اثرگذاری بر «انتقال و سلامت سیستم عصبی» در سیگنال دهی التهابات و «فعال سازی سیستم ایمنی بر درک درد» ایجاد نقش کند.

تعداد زیادی از آزمایشات تصادفی سازی و کنترل شده که به طور خلاصه به RCTها معروف هستند و بسیار هم معتبر و قابل استناد نیز هستند در مورد تاثیر مکمل ویتامین دی بر انواع درد وجود دارند. در این مقاله ما به بررسی یک متاآنالیز (متاآنالیزها مقالاتی هستند که به بررسی تعداد زیادی از آزمایشات در یک زمینه می­پردازد و نهایتا در این مورد به جمع­ بندی می­پردازد مانند جمع­ بندی در مورد تاثیر مکمل ویتامین دی بر درد که در آن مقالات مرتبط با موضوع تاثیر ویتامین دی درد را جمع کرده است) می­پردازیم و این متاآنالیز را موشکافی می­کنیم تا نهایتا به نتیجه­ گیری برسیم.

تحقیقات علمی در مور تاثیر ویتامین دی بر کاهش درد

این متاآنالیز تمام RCTها یا همان آزمایشات تصادفی سازی و کنترل شده راجع به مکمل ویتامین دی تاثیرش به درد را بررسی کرد که مجموعا  19 مطالعه با 343 شرکت کننده می­شد و میانگین سنی این افراد 35 سال بود 76 درصد از این افراد را زنان تشکیل می­دادند حالا که متوجه شدیم ازمایشات چگونه بوده بریم نتایج را بررسی کنیم.

نتایج چگونه بود؟

تاثیر ویتامین دی بر درد

با وجود اینکه این متاآنالیز اولین متاآنالیز منتشر شده در مورد تاثیر مکمل ویتامین دی در کاهش درد است اما یک سری نقاط قوت و ضعف دارد از نقاط قوت آن می­توان به تبدیل مقیاس درد آزمایشات به یک معیار از 1 – 10 اشاره کرد و از ضعف های آن یکسان نبودن روش اندازه­ گیری در مطالعات است که ما در این مقایسه به نقاط ضعف و قوت متاآنالیز اشاره نمی­کنیم.

دیدگاه عمیق تر:

ویتامین دی چگونه می­تواند بر کاهش درد اثر بگذارد

 وقتی راجع به انسان و فرآیندهای پیچیده ­ی درون زیست او صحبت می­کنیم باید بدانیم که درک بسیارهای از مکانیزم­ های آن کاری بسیار دشوار است. درد نیز یکی از ان حس­ هایی است که مکانیزم آن کاملا شناخته شده نیست و می­تواند در هر فرد متفاوت باشد چرا که واکنش سیستم عصبی هر فرد به محرک­ های بدن کاملا متفاوت است یک فرد می­تواند به یک محرک واکنش نشان بدهد و آن را از طریق احساس درد نشان بدهد و فرد دیگری به همان محرک واکنشی نشان ندهد و در نتیجه دردی نیز تجربه نشود. برای همین بسیاری از دردهای تجربه شده در افراد می­تواند کاملا بدون دلیل یا ناشناخته باشد مانند بسیاری از سر دردها، کمر درد، یا فیبرومیالژیا (نوعی درد روماتیسمی است و دلیل شناخته شده ای ندارد) با این وجود بسیاری از دردهای مزمن به دلیل شرایط قابل رویت مانند زخم است.

حساس شدن  سیستم عصبی مرکزی فرایندی است که گیرنده­ های درد در سیستم عصبی مرکزی به ورودی­ ها و محرک ­ها بسیار حساس ­تر شده و به آن­ها پاسخ می­دهد و فرد احساس درد می­کند؛ به عبارت دیگر فرد آستانه پایین­ تری را برای ایجاد حس درد تجربه می­کند و یا اینکه میزان درد افزایش پیدا می­کند. این همه دلیلی است که چرا یک فرد در کمر خود احساس درد شدید می­کند ولی فرد دیگر با همان آسیب هیچ دیدی را احساس نمی­کند یا اینکه چرا تحمل و احساس درد در افراد مختلف متفاوت است.

اهمیت ویتامین دی در کاهش درد

ویتامین دی به دلیل اهمیتی که دارد در تمام زمینه­ ها تحقیقات بسیار زیادی راجع به آن انجام شده است. در مورد تاثیر ویتامین دی بر درد نیز متاآنالیزی که در این مقاله راجع به آن صحبت شد به جمع­ آوری تحقیقات در این زمینه­ می­پردازد که نشان می­دهد نتایج در مورد تاثیر ویتامین دی بر کاهش درد امیدوارکننده است و ویتامین دی می­تواند در کاهش درد به ویژه در افرادی با درد مزمن کمک کننده باشد.

مسیر­ها و داده های متفاوتی وجود دارد که بیان کند ویتامین دی چگونه می­تواند باعث کاهش درد شود که بسیاری از مسیرها در شکل زیر آورده شده است. ویتامین دی یک استروئید عصبی است که توانایی تاثیرگذاری بر ارتباطات عصبی را دارد. تاثیر ویتامین دی بر ارتباطات عصبی از طریق تنظیم انتقال دهنده ­های عصبی مانند «استیل کولین» «دو پایین» و «سروتونین» ایجاد می­شود. همچنین ویتامین دی ساخت چندین پروتئین که باعث سلامت و بهبود عملکرد نورون ­ها می­شود را افزایش می­دهد. و همان طور که توضیح داده شد از آنجا که درد مزمن یک احساس است که از طریق تغییرات شیمیایی و عملکردی در سیستم عصبی ایجاد می­شود، این تاثیرات ویژه­ ی ویتامین دی بر سیستم عصبی، می­­تواند باعث کاهش درد شود.

خارج از سیستم عصبی، ویتامین دی ممکن است از طریق تاثیر بر سیستم ایمنی بر کاهش التهابات، احساس درد را کاهش دهد. برای اینکه پیچیده نشود از توضیح این فرآیند خود راضی می­کنیم که فقط بدانید که این فرآیند مانند فرآیندی است که توسط داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مشاهده می­شود.

خلاصه­ ی و جمع­ بندی این بخش

درد مزمن به خوبی درک نشده است و اعتقاد بر این است که درد مزمن چند عاملی است اطلاعات علمی قابل قبولی وجود دارد که نشان می­دهد ویتامین دی از چه طریق می­تواند باعث کاهش احساس درد بشود اما همچنان تحقیقات بیشتری نیاز است تا این مسیرهای کاهش احساس درد توسط ویتامین دی را تایید کند (همان طور که در فیت و تن گفتیم، استدلال­ های تئوری هر چقدر هم بر اساس مطالب علمی باشد، همچنان یک فرضیه است و برای اثبات آن نیاز به آزمایش­ های عملی دارد مانند نتایج متاآنالیز گفته شده.

نتیجه­ گیری نهایی: