آیا مصرف پروتئین بالا مضر است ؟ 

مقدمه

ممکن است شما هم از مصرف پروتئین بالا در رژیک غذایتان، به دلیل ترس ایجاد شده توسط رسانه­ های یا وگان­ها و ... بترسید. با وجود اینکه پروتئین مهم­ترین درشت مغذی در رژیم غذایی شما ایت اما همچنان برخی با شک و تردید به آن نگاه می­کنند ما در مقالات زیادی از اهمیت مصرف پروتئین و میزان پروتئین لازم برای گروه­های مختلف صحبت کردیم این بار می­خواهیم راجع به بیماری­هایی که به مصرف پروتئین نسبت می­دهند صحبت کنیم و مثل همیشه فقط و فقط با استناد به تحقیقات علمی صحبت خواهیم کرد. 

1- تاثیر مصرف پروتئین بالا بر سلامت استخوان

سلامت استخوان یکی از شایع­ترین نگرانی­ها راجع به مصرف پروتئین است اما این نگرانی و فرض از کجا می­آید؟ دیلیل که برای به خطر افتادن سلامت استخوان با مصرف پروتئین بیان می­کنند این است که پروتئین عمدتا از اسید آمینه (رجوع به تعاریف) تشکیل شده است که باعث می­شود کلسیم از استخوان جدا شود تا اسیدی شدن به دلیل مصرف پروتئین را خنثی کند (خاصیت بافری) که این جدا شدن کلسیم از استخوان باعث پوکی استخوان می­شود.

اما این استدلال و فرضیه درست است؟ بیاید تحقیقات را بررسی کنیم.

مطالعه اول: این مطالعه که توسط Ayhan انجام شد به خوبی در مورد این موضوع توضیح می­دهد که در ادامه ما آن را نقل می­کنیم: «کارایی کلسیم و پروتئین به هم مرتبط هستند اگر پروتئین محدود باشد، مکمل­های کلسیم تا حد زیادی بی­اثر می­شوند. به نظر می­رسد که اثر مثبت کلسیم نیاز به دریافت پروتئین بیش از 2/1 گرم بر کیلوگرم» دارد. (رجوع شود به تعاریف)

این باور دیرینه مبنی بر اینکه افزایش پروتئین رژیم غذایی باعث به خطر افتادن علامت استخوان می­شود، چونکه دفع کلسیم در ادرار افزایش پیدا می­کند، نادرست است امروزه به خوبی نشان داده شده است که مصرف پروتئین برای چذب کلسیم روده ضروری است.

این مطالعه به خوبی نشان داد که مصرف پروتئین به تنها ارتباطی با پوکی استخوان ندارد که می­تواند مفید باشد با این وجود بیان دو تحقیق دیگر را بررسی کنیم.

مطالعه دوم: این مقاله که اخیرا منتشر شد نشان می­دهد که مصرف پروتئین بسیار بالا (5/2 گرم بر کیلوگرم) در یک بازه­ی ماهه بر زنان با سابقه تمرینی یا هیچ اثر مضری بر محتوای مواد معدنی یا تراکم استخوان ندارد.

مطالعه سوم: پس از این یک متاآنالیز (رجوع شود به تعاریف) نیز نشان داد که مصرف پروتئین بالا (بالاتر از 1 گرم بر کیلوگرم) در مقایسه با پروتئین کم، منجر به کاهش قابل توجه شکستگی لگن می­شود.

پس به طور کلی می­تون گفت مصرف پروتئین بالا نه تنها باعث آسیب به استخوان­ها نمی­شود بلکه مفید نیز است.

2 – تاثیر و ضرر های مصرف پروتئین بالا بر کلیه

مطالعات زیادی توسط دانشمندان انجام شده (مانند مطالعات آنتونیو) که نشان دارند این فرض که که مصرف پروتئین بالا باعث آسیب به کلیه می­شود کاملا اشتباه است با این وجود بیاید 3 تحقیق دیگر را بررسی کنیم.

مطالعه اول: این مطالعه که به مدت 4 ماه انجام شد اثر مصرف 3/3 تا 6/2 گرم بر کیلوگرم پروتئین را که مقدار خیلی زیادی است بررسی کردند که نتایج نشان داد مصرف پروتئین بالا هیچ اثر ما مطلوبی بر کلیه­ها ندارد.

مطالعه دوم: یک آزمایش دیگر که به مدت یک سال انجام شد اثر مصرف 5/2 تا 9/3 گرم بر کیلوگرم پروتئین در دو 6 ماه بررسی کرد که نتایج هیچ اثر منفی از عملکرد کلیه و کبد نشان نداد.

مطالعه سوم: یک آنالیز که اخیرا منتشر شده که 28 آزمایش را بررسی و نتایج آن­ها را جمع­بندی می­کند. این مطالعه نتیجه­گیری می­کنید که مصرف پروتئین بالا (5/1 گرم بر کیلوگرم 20 درصد کالری کل) در مقایسه پروتئین کم (5 درصد کالری کل) هیچ اثر منفی بر عملکرد کلیه ندارد.

پس در مورد عملکرد کلیه نیز می­تواند گفت پروتئین بالا هیچ اثر منفی ندارد البته این موضوع در مورد افراد با کلیه سالم صادق است در مورد افراد با مشکلات خاص ممکن است نیاز باشد ترکیب درشت مغذی­ها بررسی شود.

3- تاثیر مصرف پروتئین بالا بر بیماری های قلبی 

مطمئنا به نظر نمی­رسد که پروتئین، تاثیر منفی بر بیماری قلبی داشته باشد، حتی احتمالا رژیم­های غذایی با پروتئین بالا سبب بهبود چربی خون، کاهش التهاب و فشار خون شوند.

همبستگی چیزی است که رژیم­های با پروتئین بالا را با بسماری­های قلبی و عروقی مرتبط می­کند. اما همبستگی به ارتباط بین «پدیده می­گویند» که ممکن است این ارتباط صحیح باشد یا نباشد به عنوان مثال شما هر روز صبحانه، تخم­مرغ و گوشت می­خورید و همزمان با شبکه­های اجتماعی ریسک می­کنید. آیا تخم­مرغ و گوشت باعث چک کردن شبکه­های اجتماعی شده؟ نه فقط این دو یک ارتباط دارند و رابطه علت و معلولی بین این دو لیست حتی، با وجود اینکه این دو همیشه همزمان اتفاق میفتد و همبستگی بالایی دارند ولی این همبستگی معنایی ندارد شما شبکه­های اجتماعی را چک می­کنید به دلایل مختلف مثلا عادت کرده­اید، اعتیاد دارید، بیزینس انجام می­دهید و هزاران دلیل دیگر؛ اما چیزی که مطمئن هستیم قطعا دلیل چک کردن شبکه­های اجتماعی تخم ­مرغ و بیکن نیست. 

حال بیاید برگردیم به همبستگی بین افرادی که پروتئین بالایی مصرف می­کنند و بیماری­های قلبی و عروقی، چرا این دو همبستگی دارند؟ دلایل متفاوتی می­تواند داشته باشد اما یک دلیل اصلیش این است که افرادی که گوشت و پروتئین زیادی مصرف می­کنند معمولا سبک زندگی ناسالمی دارند که دلیل بیماری­های قلبی و عروقی در این افراد این سبک زندگی ناسالم است نه مصرف گوشت و پروتئین بالا.

پس نمی­توان گفت که پروتئین بالا باعث بیماری­های قلبی و عروقی می­شود چرا که مطالعات کنترل شده که به صورت مستقیم پدیده را بررسی می­کنند (نه همبستگی) این موضوع را نشان نمی­دهند و حتی مصرف پروتئین بالا به طور غیرمستقیم مخصوصا اگر با هدف عضله­سازی و ورزش باشد به بهود سلامت قلبی و عروقی کمک کند.

جمع بندی :آیا واقعا پروتئین زیاد برای بدن خطرناک است ؟